Έλεγχος σε influencers: Πανευρωπαϊκή έρευνα για τις εμπορικές δραστηριότητές τους

Η εμπορική δραστηριότητα των influencers μπαίνει στο στόχαστρο των Αρχών της Κομισιόν, σχετικά με την προώθηση και τη διαφήμιση προϊόντων και υπηρεσιών στο διαδίκτυο. Κατόπιν ελέγχου που πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο από 27 Οκτωβρίου έως 30 Νοεμβρίου 2023 σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαπιστώθηκε ότι 576 influencers από όλη την Ευρώπη έχουν πραγματοποιήσει παραβάσεις σχετικά με την γνωστοποίηση στους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ότι προωθούν και διαφημίζουν προϊόντα και υπηρεσίες. Μάλιστα, συμπεριλαμβάνονται και 20 Έλληνες στη λίστα των παραβατών, ενώ μόνο ένα ποσοστό 25% γνωστοποιεί στον καταναλωτή ότι το περιεχόμενό του έχει εμπορικό σκοπό. Ο συντονισμός των ελέγχων έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του Δικτύου συνεργασίας των αρμόδιων εθνικών αρχών των κρατών μελών για την επιβολή της καταναλωτικής νομοθεσίας (Consumer Protection Cooperation Network) και συμμετείχαν 22 αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της Ένωσης.

Από τον έλεγχο στους Έλληνες influencers διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι ενώ το 100% ασκεί εμπορική δραστηριότητα, μόνο το 25% – και όχι πάντα με απόλυτα ξεκάθαρο τρόπο – γνωστοποιεί στον καταναλωτή ότι το περιεχόμενο των αναρτήσεων έχει εμπορικό σκοπό (π.χ. περιλαμβάνει διαφημίσεις). Κατά την ίδια έκθεση, σε ποσοστό 50% δεν παρέχουν σαφή ενημέρωση στον καταναλωτή σχετικά με την εμπορική τους ταυτότητα, ενώ από αυτούς που διατηρούν δικές τους ιστοσελίδες πώλησης το 50% δηλώνει ότι είναι εγγεγραμμένοι στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.). Όλα τα στοιχεία των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν θα διαβιβαστούν και στις αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για εντοπισμό πιθανών φορολογικών παραβάσεων και θα επιβληθούν οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται από την καταναλωτική νομοθεσία. Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, πρόκειται να σταλεί επιστολή στους Έλληνες influencers, προκειμένου να γνωστοποιηθεί η σχετική νομοθεσία για την τοποθέτηση περιεχομένου, αλλά και οι ανάλογες κυρώσεις.

Τι θα γράφει η επιστολή

Στην επιστολή που θα λάβουν οι 20 Έλληνες influencers από το Υπουργείο Ανάπτυξης επισημαίνονται τα εξής. Αρχικά, αναφέρεται η νομοθεσία της Ε.Ε. καθώς και το δίκαιο για την προστασία του καταναλωτή στην Ελλάδα, που ισχύουν στις περιπτώσεις των εμπορικών επικοινωνιών όλων των «influencers», ενώ επίσης υπογραμμίζονται τα σημεία στις αναρτήσεις των «influencers», όπου χρήζουν βελτίωσης. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις περιπτώσεις γνωστοποίησης (disclosure) της εμπορικής επικοινωνίας με σκοπό την προώθηση προϊόντων/υπηρεσιών, πρόκειται να δοθούν οδηγίες, ώστε να συμβάλλουν με αυτό τον τρόπο στην διαμόρφωση μιας σωστής εμπορικής επικοινωνίας με το καταναλωτικό κοινό, που θα διέπεται από διαφάνεια. και

Στις συστάσεις αυτές  περιλαμβάνονται η χρήση της κατάλληλης επισήμανσης, με δεδομένο ότι η εμπορική επικοινωνία για την προώθηση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας θα πρέπει να προβάλλεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι άμεσα ξεκάθαρο στο καταναλωτικό κοινό ότι πρόκειται για διαφημιστική ενέργεια. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει οι «influencers» να χρησιμοποιούν τα hashtag #διαφήμιση ή #advertisement ή #advertising, καθώς τα ειδικά εργαλεία γνωστοποίησης που διατίθενται από τις ίδιες τις πλατφόρμες: «συνεργασία επί πληρωμή», «συνεργασία επί αμοιβή», «paid partnership», ώστε να διασφαλίζεται ότι το καταναλωτικό κοινό γνωρίζει ότι η επικοινωνία για την προώθηση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας έχει διαφημιστικό περιεχόμενο.