Κοινή διακήρυξη Ελλάδας – Αιγύπτου: Μια νέα γεωστρατηγική συμμαχία στην Ανατολική Μεσόγειο

Σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, η Ελλάδα και η Αίγυπτος επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να κινηθούν από κοινού σε ένα ευρύ φάσμα συνεργασίας, διαμορφώνοντας έναν σταθερό άξονα ασφάλειας και ανάπτυξης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επίσκεψη του Προέδρου της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, στην Αθήνα σηματοδότησε την επίσημη εκκίνηση μιας νέας φάσης διμερών σχέσεων, καθώς οι δύο χώρες προχώρησαν στην πρώτη σύγκληση Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Το γεγονός αυτό επισφράγισε την από κοινού βούληση για στρατηγική εμβάθυνση, με στόχο την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και την αξιοποίηση νέων διαύλων οικονομικής και ενεργειακής διασύνδεσης.

Η νέα στρατηγική σχέση επεκτείνεται σε κρίσιμους τομείς: από την ασφάλεια και την άμυνα, έως την πράσινη ενέργεια και τις επενδύσεις σε υποδομές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ηλεκτρική διασύνδεση μέσω του έργου GREGY, που φιλοδοξεί να μετατρέψει την Αίγυπτο σε βασικό εξαγωγέα καθαρής ενέργειας προς την Ευρώπη, με την Ελλάδα να λειτουργεί ως γέφυρα μεταφοράς και διανομής. Ταυτόχρονα, ενισχύονται οι μηχανισμοί πολιτικού διαλόγου, προωθούνται επενδυτικές συνέργειες, και καλλιεργείται θεσμικό πλαίσιο για κοινή διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Η διμερής Συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ, που είχε συναφθεί στο παρελθόν, αναγνωρίζεται πλέον ως πρότυπο ειρηνικής επίλυσης διαφορών και αναβάθμισης του Διεθνούς Δικαίου στη θαλάσσια περιοχή.

Χωρίς να γίνεται ρητή αναφορά στην Τουρκία, η ελληνική πλευρά επαναδιατύπωσε τη σταθερή της θέση για το Κυπριακό, απορρίπτοντας κάθε προοπτική λύσης που θα στηρίζεται στη λογική δύο κρατών. Το μήνυμα αυτό ερμηνεύεται ως έμμεση αντίδραση στις τουρκικές πρωτοβουλίες και δηλώσεις, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διεθνούς νομιμότητας και των αποφάσεων του ΟΗΕ για τη διαχείριση των εκκρεμοτήτων στην Κύπρο. Παράλληλα, η Αθήνα υποστήριξε ανοιχτά την πρόταση των αραβικών χωρών για την ανασυγκρότηση της Γάζας, δίνοντας έμφαση στον ρόλο της Ελλάδας ως προεδρεύουσας δύναμης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πρόκειται για μια παρέμβαση με ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια διπλωματικής παρέμβασης της χώρας στις εξελίξεις της Μέσης Ανατολής.

Ενεργή διπλωματία με ιστορικό βάθος και μελλοντική προοπτική

Η επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου στην Αθήνα δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Αποτελεί συνέχεια ενός διαρκούς διπλωματικού διαλόγου, που τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί σημαντικά μέσα από τριμερείς συνόδους, κοινές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και επαφές υψηλού επιπέδου. Από τη συνάντηση του Ιανουαρίου 2025 στο Κάιρο μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, μέχρι τη σύμπραξη Μητσοτάκη–φον ντερ Λάιεν στην επίσημη παρουσίαση της στρατηγικής συμφωνίας ΕΕ–Αιγύπτου, η Ελλάδα έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην εδραίωση της Αιγύπτου ως εταίρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας σηματοδοτεί τη θεσμική εδραίωση της στρατηγικής σχέσης. Η συνεργασία πλέον αγγίζει πεδία όπως η παιδεία, ο πολιτισμός, οι μεταφορές, η πράσινη μετάβαση, η αποθήκευση ρύπων και οι διακρατικές υποδομές. Πρόκειται για μια συνολική προσέγγιση, που δεν περιορίζεται στην άμυνα ή τη γεωστρατηγική, αλλά ενσωματώνει αναπτυξιακά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Σε έναν ασταθή και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, η συνεργασία Ελλάδας–Αιγύπτου αναδεικνύεται σε πυλώνα σταθερότητας και προοπτικής. Οι δύο χώρες αποδεικνύουν πως μεθοδικός σχεδιασμός, θεσμική ωρίμανση και κοινό όραμα μπορούν να δημιουργήσουν ισχυρές περιφερειακές συμμαχίες με παγκόσμια απήχηση.