Μειώνεται η λίστα αναμονής για χειρουργεία στο ΕΣΥ

Σε τροχιά σταδιακής αποσυμφόρησης κινείται η λίστα των τακτικών χειρουργείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς η πολυεπίπεδη στρατηγική του υπουργείου Υγείας – που εφαρμόζεται από το 2024 – αρχίζει να αποδίδει μετρήσιμα αποτελέσματα. Το εγχείρημα περιλαμβάνει απογευματινά χειρουργεία, πρώτα επί πληρωμή και στη συνέχεια δωρεάν, καθώς και τη συνεργασία με ιδιωτικές κλινικές για τη διενέργεια επεμβάσεων χωρίς κόστος για τους ασθενείς. Ο στόχος είναι φιλόδοξος: μέχρι το τέλος του 2025, η ενιαία λίστα του ΕΣΥ, που σήμερα αριθμεί πάνω από 105.000 τακτικά περιστατικά, να μην περιλαμβάνει καμία αναμονή άνω των τεσσάρων μηνών. Στη λίστα αυτή δεν περιλαμβάνονται επείγοντα ή ογκολογικά περιστατικά, ενώ περίπου το 70% αφορά επεμβάσεις όπως καταρράκτης, αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος, ομφαλοκήλες και χολοκυστεκτομές.

Από τον Μάρτιο του 2024, οπότε και εγκαινιάστηκαν τα απογευματινά χειρουργεία από τον υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, έχουν πραγματοποιηθεί σχεδόν 10.000 επεμβάσεις σε δημόσια νοσοκομεία, είτε με πληρωμή είτε δωρεάν. Παρά τις πιεσμένες δυνατότητες των νοσοκομείων – ιδίως στην περιφέρεια, λόγω έλλειψης προσωπικού – η τάση είναι σαφώς αυξητική. Το 2024 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 478.000 χειρουργικές επεμβάσεις, αυξημένες κατά 4% σε σχέση με το 2023, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2025 καταγράφηκαν 136.000 επεμβάσεις, 7,2% περισσότερες από την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Η επέκταση των απογευματινών χειρουργείων

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 4.253 επί πληρωμή επεμβάσεις, με προτεραιότητα σε παλαιότερα περιστατικά, που χρονολογούνται ακόμη και από το 2017. Από τον Νοέμβριο του 2024, ωστόσο, η έμφαση δόθηκε στα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μέχρι στιγμής έχουν διενεργηθεί 5.577 δωρεάν επεμβάσεις – 1.500 στο δίμηνο Νοεμβρίου–Δεκεμβρίου 2024 και οι υπόλοιπες στο πρώτο πεντάμηνο του 2025. Τα χειρουργεία αυτά διεξάγονται σε όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες, αλλά συμμετέχουν μόλις τα μισά νοσοκομεία της χώρας (65 από τα 130). Η στοχοθεσία του υπουργείου Υγείας προβλέπει την εκτέλεση 37.500 τέτοιων επεμβάσεων μέχρι τα τέλη του επόμενου έτους. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το 25% των απογευματινών επεμβάσεων αφορούν γενική χειρουργική, το 22% οφθαλμολογικές, το 21% ορθοπεδικές, το 9% ωτορινολαρυγγολογικές και το 6% αγγειοχειρουργικές. Το υπόλοιπο 16% καλύπτει ειδικότητες όπως γυναικολογία, ουρολογία, νευροχειρουργική, πλαστική και γναθοχειρουργική.

Η είσοδος των ιδιωτικών κλινικών στο πρόγραμμα

Από τις αρχές Μαΐου ξεκίνησε η τρίτη φάση της μεταρρύθμισης, με τη δυνατότητα διενέργειας χειρουργείων σε ιδιωτικές κλινικές, χωρίς κόστος για τους ασθενείς. Πρόκειται για όσους βρίσκονται στην ενιαία λίστα του ΕΣΥ, οι οποίοι ειδοποιούνται μέσω sms, βάσει της χρονικής τους σειράς. Οι ασθενείς ενημερώνονται μέσω της πλατφόρμας epemvaseis.gov.gr για τη διαδικασία επιλογής κλινικής και προγραμματισμού επέμβασης. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 100 επεμβάσεις, ενώ έχουν διασφαλιστεί συνολικά 7.000 θέσεις σε ιδιωτικές μονάδες. Παρά τη θετική πορεία των αριθμών, το εγχείρημα δεν είναι απαλλαγμένο από δυσκολίες. Η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ) έχει εκφράσει ενστάσεις για μετακινήσεις χειρουργών εκτός έδρας, ενώ η ΕΙΝΑΠ ζητεί να ανοίξουν άμεσα οι περίπου 100 ανενεργές χειρουργικές αίθουσες της Αττικής, με την παράλληλη ενίσχυση του προσωπικού. Επιπλέον, έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις στην αποζημίωση των γιατρών και νοσηλευτών που συμμετέχουν στα απογευματινά χειρουργεία, ιδίως σε νοσοκομεία όπως το «Παπανικολάου», το «Αττικόν», το ΠΓΝ Λάρισας και το «Σισμανόγλειο».

Το υπουργείο αναγνωρίζει τα προβλήματα και δεσμεύεται για άμεση επίλυσή τους. Μέχρι στιγμής έχουν εξοφληθεί οι αμοιβές Νοεμβρίου–Δεκεμβρίου 2024, συνολικού ύψους άνω των 500.000 ευρώ, και δρομολογούνται οι πληρωμές για το πρώτο δίμηνο του 2025. Ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, δήλωσε: «Η εικόνα είναι βελτιωμένη αλλά όχι ακόμη ικανοποιητική. Μειώσαμε τις αναμονές και συνεχίζουμε με σχέδιο και αποφασιστικότητα». Παρά τις δυσκολίες, πρόκειται για μια από τις πιο στοχευμένες παρεμβάσεις στο ΕΣΥ των τελευταίων ετών. Η συστηματική εκτέλεση χειρουργείων εντός και εκτός δημοσίου, σε συνδυασμό με την ψηφιακή οργάνωση της διαδικασίας, δημιουργεί προοπτικές για ένα πιο λειτουργικό και ισότιμο σύστημα υγείας.