Ψηφιακή κληρονομιά: Η νέα διάσταση του «τι αφήνουμε πίσω»

Όταν σκεφτόμαστε την έννοια της κληρονομιάς, το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως σε χρήματα, περιουσιακά στοιχεία ή αντικείμενα αξίας. Ωστόσο, στον σύγχρονο κόσμο, ένα εξίσου ουσιαστικό και αυξανόμενα σύνθετο κομμάτι είναι αυτό που αποκαλούμε ψηφιακή κληρονομιά: όλα όσα αφήνουμε πίσω μας στον ψηφιακό χώρο. Από τις φωτογραφίες στο cloud και τα μηνύματα σε εφαρμογές, μέχρι τα ψηφιακά πορτοφόλια, τα social media προφίλ και τα avatar που δημιουργήσαμε με τεχνητή νοημοσύνη, ο ψηφιακός μας εαυτός συνεχίζει να υπάρχει και μετά τον θάνατό μας. Και με αυτόν, γεννώνται κρίσιμα ερωτήματα: Ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα; Ποιος μπορεί να τα διαγράψει ή να τα διαχειριστεί;

Η ψηφιακή κληρονομιά χωρίζεται συνήθως σε δύο κατηγορίες: ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, που έχουν οικονομική αξία – όπως κρυπτονομίσματα, domain names ή εσοδοφόρα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – και ψηφιακή παρουσία, δηλαδή περιεχόμενο χωρίς χρηματική αξία, αλλά με βαθιά συναισθηματική σημασία, όπως φωτογραφίες, playlists, μηνύματα ή αναμνήσεις από apps ευεξίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ψηφιακός μας απόηχος γίνεται ακόμη πιο προσωπικός ή και μεταφυσικός: εφαρμογές όπως η HereAfter ή η Paige επιτρέπουν σε ανθρώπους να προγραμματίζουν μηνύματα ή avatar για μετά θάνατον επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα – μια εξέλιξη που μοιάζει βγαλμένη από επεισόδιο του Black Mirror, αλλά είναι πια πραγματικότητα.

Η ανάγκη για σχεδιασμό της ψηφιακής μας διαθήκης γίνεται επιτακτική. Οι ειδικοί συνιστούν να δημιουργούμε καταλόγους λογαριασμών και κωδικών, να εκφράζουμε γραπτώς τις επιθυμίες μας για τη διαχείριση των ψηφιακών μας απομειναριών, να ορίζουμε ψηφιακούς εκτελεστές και να αξιοποιούμε τις λειτουργίες που προσφέρουν πλατφόρμες όπως το Facebook (Legacy Contact), η Google (Inactive Account Manager) και η Apple (Digital Legacy). Χωρίς τέτοιες ρυθμίσεις, οι αγαπημένοι μας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν νομικά εμπόδια ή τεχνικά αδιέξοδα για να αποκτήσουν πρόσβαση ή να διαχειριστούν την ψηφιακή μας κληρονομιά. Και τελικά, η απώλεια αυτών των δεδομένων δεν είναι μόνο τεχνολογική – είναι συναισθηματική και βαθιά ανθρώπινη. Διότι πλέον, δεν κληρονομούμε μόνο σπίτια και αντικείμενα, αλλά και μνήμες σε pixels.