Δωρεά σπέρματος: Φρένο στην… κατάχρηση

Πρωτοβουλία για τη θέσπιση διεθνών ορίων στον αριθμό των παιδιών που μπορεί να προκύπτουν από έναν και μόνο δότη σπέρματος ή ωαρίου έλαβαν έξι κράτη-μέλη της ΕΕ, με στόχο την αποτροπή του φαινομένου των λεγόμενων «υπερδωρητών» και την προστασία των παιδιών που γεννιούνται μέσω δωρεάς. Την πρόταση κατέθεσαν η Σουηδία και το Βέλγιο στη συνεδρίαση των υπουργών Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, και έτυχε της υποστήριξης της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Ουγγαρίας και της Ισπανίας. Τα έξι κράτη επισημαίνουν την απουσία ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο, γεγονός που επιτρέπει την ύπαρξη δωρητών με εκατοντάδες βιολογικά τέκνα. Ενδεικτική είναι η περίπτωση Ολλανδού δωρητή που φέρεται να έχει περισσότερα από 550 παιδιά, καθώς και του δισεκατομμυριούχου Πάβελ Ντούροβ, ο οποίος έχει δηλώσει ότι έχει πάνω από 100 απογόνους. Η υπουργός Υγείας της Σουηδίας, Άκο Άνκαρμπεργκ Γιοχάνσον, αναφέρθηκε σε αυξανόμενες ανησυχίες για τον ψυχολογικό αντίκτυπο στα παιδιά και στους ίδιους τους δότες.

Ο Βέλγος υπουργός Υγείας, Φρανκ Βαντεμπρούκ, πρότεινε τη δημιουργία πανευρωπαϊκού μητρώου δωρητών, επισημαίνοντας ότι χωρίς κοινή βάση δεδομένων, δεν είναι δυνατό να εφαρμοστούν αποτελεσματικά οι οποιοιδήποτε περιορισμοί. «Είναι απαράδεκτο οικογένειες να διαπιστώνουν, μέσω τεστ DNA, την ύπαρξη δεκάδων ετεροθαλών αδελφών σε όλη την Ευρώπη», δήλωσε χαρακτηριστικά. Η ανάγκη διεθνούς ρύθμισης εντείνεται και από την αύξηση της εξάρτησης από εμπορικές τράπεζες γενετικού υλικού, οι οποίες συχνά λειτουργούν εκτός των εθνικών ελεγκτικών μηχανισμών. Παρά τις ανησυχίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα το αίτημα, επικαλούμενη περιορισμένες αρμοδιότητες στον τομέα, που αφορούν κυρίως την ποιότητα και ασφάλεια των διαδικασιών. Ωστόσο, η γενική διευθύντρια Υγείας της Επιτροπής, Sandra Gallina, αναγνώρισε τη σημασία του ζητήματος και προανήγγειλε διάλογο με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE), αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για μελλοντική πρωτοβουλία συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.