Αμυντικές δαπάνες και Ταμείο ανάκαμψης στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας

Δύο κρίσιμα ζητήματα αναμένεται να κυριαρχήσουν στη σημερινή συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το μέλλον του Ταμείου Ανάκαμψης και η ενεργοποίηση της ειδικής «ρήτρας διαφυγής» που αφορά τις αμυντικές δαπάνες. Για την Ελλάδα, το δεύτερο αποτελεί σημείο κομβικής σημασίας, καθώς συνδέεται άμεσα με τις δημοσιονομικές της δυνατότητες για την επόμενη τετραετία. Η «ρήτρα διαφυγής» αφορά συνολικά 12 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, τα οποία έχουν αιτηθεί την προσωρινή εξαίρεση μέρους των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται στην έγκριση αύξησης των σχετικών δαπανών έως το 1,5% του ΑΕΠ, υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη παραμένουν εντός των ορίων του τετραετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Το έτος βάσης για την εκτίμηση της επιπλέον δαπάνης ορίζεται το 2021. Η εν λόγω εξαίρεση δεν σημαίνει άρση των βασικών κανόνων δημοσιονομικής σταθερότητας. Ειδικότερα, τα κράτη θα πρέπει να διατηρούν το βασικό έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ, ενώ εκείνα με δημόσιο χρέος άνω του 60% καλούνται να το μειώνουν με ρυθμό τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, έχει ήδη επισημάνει ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών για την περίοδο 2024-2025 αναμένεται να δημιουργήσει πρόσθετο δημοσιονομικό περιθώριο ύψους 600 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν θα υπολογίζεται στο συνολικό έλλειμμα της χώρας. Παράλληλα, στο προσκήνιο βρίσκεται και η πορεία του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι αποφάσεις της Επιτροπής επικεντρώνονται κυρίως στις αιτήσεις παράτασης από κράτη όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Πολωνία. Ωστόσο, στέλνουν και έμμεσο μήνυμα στην Ελλάδα, η οποία καλείται να ολοκληρώσει την απορρόφηση των εγκεκριμένων κονδυλίων έως το τέλος του 2026 και να έχει υλοποιήσει το σύνολο των σχεδιαζόμενων επενδύσεων μέχρι και το 2027.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των κρατών με ικανοποιητικές επιδόσεις στην αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων. Ωστόσο, απομένει η εκπλήρωση 258 οροσήμων και στόχων, ώστε να εξασφαλιστεί η εκταμίευση των υπόλοιπων 14,7 δισ. ευρώ που απομένουν από τον συνολικό προϋπολογισμό του εθνικού προγράμματος «Ελλάδα 2.0». Σημειώνεται ότι η χώρα μας έχει ήδη υποβάλει από τα τέλη Μαΐου την αναθεωρημένη εκδοχή του προγράμματος, η οποία ενσωματώνει και τα έργα του ευρωπαϊκού ενεργειακού σχεδίου RepowerEU. Η έγκαιρη υλοποίηση των επιμέρους δράσεων και μεταρρυθμίσεων καθίσταται κρίσιμη προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος.