Σερβία διαδηλώσεις: 140.000 πολίτες ζητούν πρόωρες εκλογές

Ισχυρό μήνυμα πολιτικής αμφισβήτησης έστειλαν δεκάδες χιλιάδες Σέρβοι πολίτες που συγκεντρώθηκαν το Σάββατο στην πρωτεύουσα Βελιγράδι, απαιτώντας την προκήρυξη πρόωρων εκλογών και την αποχώρηση υποστηρικτών της κυβέρνησης από τον περιβάλλοντα χώρο της Προεδρίας. Η μαζική κινητοποίηση εντάσσεται στο κύμα διαδηλώσεων που συγκλονίζει τη χώρα τους τελευταίους επτά μήνες, με πρωτοστάτες τους φοιτητές. Σύμφωνα με ανεξάρτητη καταγραφή, η συγκέντρωση προσέγγισε τις 140.000 συμμετοχές, αποτελώντας μία από τις μεγαλύτερες από την έναρξη του κινήματος τον Νοέμβριο του 2024. Αντίθετα, η αστυνομία εκτίμησε το πλήθος σε περίπου 36.000 άτομα, προκαλώντας αντιδράσεις για απόπειρα υποβάθμισης της δυναμικής της διαμαρτυρίας.

Το φοιτητικό κίνημα γεννήθηκε ύστερα από τη φονική κατάρρευση σκυροδέματος σε σιδηροδρομικό σταθμό της Νόβι Σαντ την 1η Νοεμβρίου 2024, που κόστισε τη ζωή σε 16 ανθρώπους –ανάμεσά τους και δύο παιδιά. Η οργή για την αδράνεια της κυβέρνησης Βούτσιτς, σε συνδυασμό με ευρείες καταγγελίες περί διαφθοράς, πυροδότησε ένα πρωτοφανές κύμα κινητοποιήσεων που σύντομα απέκτησε εθνική διάσταση. Οι διαδηλωτές ζητούν τη διενέργεια ανεξάρτητης έρευνας για την τραγωδία, την αποκατάσταση της θεσμικής λογοδοσίας, αλλά και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Από τον Μάιο, οι διεκδικήσεις κλιμακώθηκαν, αποκτώντας πλέον χαρακτηριστικά πολιτικής ανυπακοής.

BREAKING: Incredible scenes from the student protests in Belgrade!

Streets are filled with people, as early estimates suggest more than 300,000 protesters, while Aleksandar Vučić’s pro-EU government continues to refuse to call new elections. pic.twitter.com/PwPjAZ6s8i

— Global Dissident (@GlobalDiss) June 28, 2025

Επεισόδια, συλλήψεις και προειδοποιήσεις

Η χθεσινή πορεία, που ξεκίνησε ειρηνικά με πλήθος κόσμου να γεμίζει την κεντρική πλατεία του Βελιγραδίου και τους γύρω δρόμους κρατώντας σερβικές σημαίες και πλακάτ, κατέληξε σε επεισόδια μεταξύ ομάδων νεαρών και δυνάμεων της αστυνομίας. Ρίψεις δακρυγόνων, καπνογόνων και χειροβομβίδων κρότου-λάμψης σημειώθηκαν κατά τις βραδινές ώρες, με τουλάχιστον δύο προσαγωγές, ενώ ο συνολικός αριθμός των συλληφθέντων τις τελευταίες ημέρες ξεπερνά τους δέκα. Σε κείμενο που διαβάστηκε μετά την παρέλευση του τελεσιγράφου προς την κυβέρνηση (στις 21:00 τοπική ώρα), οι φοιτητές δήλωσαν: «Ο χρόνος τέλειωσε, αλλά όχι για εμάς. Αυτός ο αγώνας δεν είναι μόνο των φοιτητών – σήμερα, απαιτούμε όλοι εκλογές». Σε ανάρτησή τους στο Instagram κατηγόρησαν τις αρχές ότι αντί για διάλογο και θεσμικές απαντήσεις, «επέλεξαν τη βία και την καταστολή».

Good morning!
It’s time on a weekend for breakfast with family and friends.
Belgrade is gripped by the largest mass protests
Tens of thousands of Serbs have flooded the center of the capital. Students and anti-corruption activists are leading the columns.
At this moment in… pic.twitter.com/dS5iH8bAIh

— Western @ netLIKEtheSKY (@Skyrocket9994) June 29, 2025

Ανυποχώρητος ο Βούτσιτς – Καταγγέλλει ξένες παρεμβάσεις

Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, προερχόμενος από τον χώρο της εθνικιστικής δεξιάς, έχει απορρίψει κατηγορηματικά τις απαιτήσεις των διαδηλωτών. Το βράδυ της Παρασκευής, σε δηλώσεις του, χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις «κατευθυνόμενες από ξένες δυνάμεις» και έκανε λόγο για «σχέδιο αποσταθεροποίησης». «Στο τέλος, η Σερβία πάντα νικά», έγραψε στον επίσημο λογαριασμό του στο Instagram. Νωρίτερα, είχε προειδοποιήσει δημόσια ότι ανέμενε «βία» στο τέλος της διαδήλωσης, υπονοώντας ότι η ευθύνη για τυχόν επεισόδια ανήκει στους οργανωτές. Οι φοιτητές, από την πλευρά τους, αρνήθηκαν κάθε εμπλοκή και προειδοποίησαν πως, εφόσον τα αιτήματα παραμείνουν αναπάντητα, θα προχωρήσουν σε «ριζοσπαστικοποίηση» του κινήματος μέσα από πράξεις ειρηνικής ανυπακοής.

Ο Βούτσιτς, υπό πίεση, προχώρησε σε κυβερνητικό ανασχηματισμό τον Ιανουάριο, απομακρύνοντας ορισμένα στελέχη του, ωστόσο ταυτόχρονα ενίσχυσε τη ρητορική περί συνωμοσίας και προσπάθειας «πραξικοπήματος». Έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι οι διαδηλωτές επιδιώκουν τη φυσική του εξόντωση, χωρίς να προσκομίσει αποδείξεις. Επιπλέον, υποστηρικτές του παραμένουν από τις 12 Απριλίου κατασκηνωμένοι μπροστά στην προεδρία, παρά την απαίτηση των φοιτητών να απομακρυνθούν. Ο συγκεκριμένος όρος αποτέλεσε κεντρικό σημείο του τελεσιγράφου που του απηύθυναν οι διαδηλωτές.

Η δυναμική της διαμαρτυρίας, η συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων πολιτών και η ρητορική πόλωσης από την πλευρά της κυβέρνησης διαμορφώνουν ένα σκηνικό πολιτικής έντασης χωρίς σαφή διέξοδο. Η αβεβαιότητα εντείνεται και από τις κατηγορίες περί ξένων παρεμβάσεων, τις συλλήψεις ακτιβιστών και την πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσης. Αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να φθείρει το κίνημα με τακτικές αστυνομικού ελέγχου και ελεγχόμενων παραχωρήσεων, ωστόσο οι φοιτητές δείχνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο φοιτητής νομικής Στέφαν Ιβάκοβιτς: «Δεν θα μας σταματήσουν. Θα συνεχίσουμε για όσο χρειαστεί, μέχρι να δικαιωθούμε».

BREAKING: Chaos erupts in the streets of Belgrade (Serbia).

Riot police have fired tear gas as protesters that demand early elections from the pro-EU government. pic.twitter.com/zaYJN3h930

— Global Dissident (@GlobalDiss) June 28, 2025